De tien symptomen van dementie helpen je om beginnende dementie te herkennen. Want horen de geheugenproblemen of het veranderde gedrag van je naaste bij het ouder worden, of is er meer aan de hand? Wanneer is er reden tot zorg?

Maar hoe weet je nu of er echt iets aan de hand is en of je je zorgen moet maken? De tien symptomen van dementie helpen je om beginnende dementie te herkennen. Herken je één of meer symptomen en is dit gedrag anders dan een aantal jaren geleden? Maak dan een afspraak met de huisarts. Een arts kan je geruststellen of op weg helpen naar de juiste diagnose.

Veelvoorkomende symptomen van dementie en alzheimer:

•  Vergeetachtigheid
• Dingen lukken minder goed (apraxie)
• Verdwalen in tijd en plaats
• Taalproblemen
• Spullen kwijtraken
• Verminderd beoordelingsvermogen
• Terugtrekken uit sociale activiteiten
• Veranderingen in gedrag en karakter
• Onrust
• Visuele problemen

1. Vergeetachtigheid
   Een van de meest voorkomende kenmerken bij dementie is het vergeten van nieuwe informatie. Ook belangrijke feiten of gebeurtenissen uit het eigen leven vergeten, duidt op geheugenproblemen. Bijvoorbeeld als je naaste niet meer weet welke dag van de week het is en dat steeds opnieuw vraagt. Met de geheugentest op onze website kom je te weten of er sprake is van normale vergeetachtigheid of dat er mogelijk meer aan de hand is.

1. Dingen lukken minder goed (apraxie)
   Hobby’s als breien gaan moeizamer. De financiële administratie is een rommeltje. Koffie zetten roept vragen op en iets plannen blijkt steeds vaker een probleem. De dingen die altijd zo vanzelfsprekend waren, lukken niet meer of niet goed meer. Als dagelijkse handelingen ineens opvallend veel moeite kosten, kan dit een symptoom zijn van dementie. Dit wordt ook wel apraxie genoemd.

1. Verdwalen in tijd en plaats
   Even niet weten waarom je ook alweer naar boven bent gelopen is normaal. Maar verdwalen op de vaste route van de supermarkt naar huis is zorgwekkend. Iemand met dementie kan ook meer moeite krijgen met klokkijken of zeggen welke dag, welk seizoen of welk jaar het is.

1. Taalproblemen
   Een kenmerk van dementie is dat iemand gesprekken steeds moeilijker kan volgen. Soms stopt iemand midden in een gesprek omdat ze niet meer weet hoe het verder moet. Namen van mensen of gebruiksvoorwerpen kunnen mensen met dementie niet meer in het geheugen vinden. Praten gaat minder vloeiend en ook het handschrift is niet meer zo duidelijk als het was.

1. Spullen kwijtraken
   Het handtasje in de koelkast, de portemonnee in de oven en het kunstgebit in de linnenkast… Iemand met dementie raakt spullen kwijt en kan deze niet meer vinden. Vaak kan ze zich ook niet meer herinneren waarom ze het gezochte voorwerp op die ongewone plek heeft neergelegd.

1. Verminderd beoordelingsvermogen
   Iemand met dementie kan situaties niet meer goed inschatten en moeilijker keuzes maken. Je naaste kan hierdoor bijvoorbeeld aanbiedingen verkeerd beoordelen en komt dan thuis met zaken die niet nodig zijn. De bedragen kunnen soms flink oplopen.

1. Terugtrekken uit sociale activiteiten
   Iemand met dementie wil niet mee op visite. Ze zoekt redenen om niet naar de bridgeavond te hoeven en urenlang voor de televisie zitten is eerder gewoonte dan uitzondering. Dit lijkt op desinteresse of luiheid, maar in feite is het faalangst. Je terugtrekken uit het sociale leven is veiliger voor iemand met dementie, omdat het falen voorkomt.

1. Veranderingen in gedrag en karakter
   Dementie kan het gedrag en het karakter aantasten. Daardoor krijg je te maken met onverwachte stemmingswisselingen, verward, achterdochtig, depressief of angstig gedrag. Je naaste kan ineens boos of verdrietig zijn, of ongeremd dingen doen die ze anders nooit deed.

1. Onrust
   Het lijkt of iemand met dementie steeds iets zoekt, moet opruimen of iets anders moet doen. Dat uit zich in onrust en veel heen en weer lopen. Dat onrustige gevoel leidt vaak tot slaapproblemen.

1. Visuele problemen
   Iemand met dementie kan moeite krijgen met lezen, afstanden inschatten en kleur of contrast onderscheiden. Dat terwijl de ogen op zich goed werken. Soms herkent iemand met dementie zichzelf meer niet in de spiegel.

Bron Dementie.nl

Geheugenverlies en vergeetachtigheid zijn verschillende dingen. Bij geheugenverlies zijn er herinneringen en informatie uit je geheugen verdwenen. Vergeetachtig betekent dat je je tijdelijk iets niet meer weet. De informatie kan weer terugkomen.

Vergeetachtigheid of geheugenverlies
Bij vergeetachtigheid is er sprake van ‘normale’ geheugenklachten, maar niet van geheugenverlies. Je naaste kan even niet meer op de naam van een kennis komen. Even later schiet die naam haar weer te binnen. En als iemand anders de gezochte naam noemt, herkent ze die meteen. Vergeetachtigheid verstoort het dagelijkse leven niet. Iemand die vergeetachtig is, kan nog gewoon het huishouden doen, de financiën regelen en zelfstandig van A naar B reizen.

Mogelijke oorzaken van vergeetachtigheid
Als je naaste vergeetachtig is, kan er van alles aan de hand zijn. Mogelijk is er sprake van normale (ouderdoms)vergeetachtigheid. Maar er kan ook een lichamelijke of psychologische oorzaak aan ten grondslag liggen. ‘Gewone’ vergeetachtigheid verdwijnt meestal vanzelf wanneer de onderliggende oorzaak is weggenomen. Mogelijke oorzaken van vergeetachtigheid kunnen zijn:

• Leeftijd: naarmate je ouder wordt, werkt je geheugen trager en kost het meer moeite je te concentreren;
• Medicijngebruik: het gebruik van slaapmiddelen en/of een combinatie van verschillende geneesmiddelen kan geheugenklachten geven;
• Vitamine- of vochtgebrek: een tekort aan bepaalde vitaminen in het lichaam (vooral vitamine B) zorgt ervoor dat de hersenen minder goed werken. Ook te weinig drinken kan tot geheugenproblemen leiden;
• Infectie- of andere ziekten: infectieziekten of een slecht werkende schildklier kunnen tijdelijk geheugenproblemen veroorzaken. Dat geldt soms ook voor de menopauze;
• Zorgen: een stressvolle periode kan je zó in beslag nemen dat er in je hoofd als het ware geen plaats meer is voor andere dingen;
• Te weinig prikkels: wanneer je weinig meemaakt en daardoor te weinig prikkels krijgt, wordt je geheugen te weinig gestimuleerd en kan hierdoor afnemen.

Geheugenverlies en dementie
Bij dementie is er sprake van geheugenverlies. De informatie is weg, en komt niet meer terug. Dementie is veel ernstiger dan gewone vergeetachtigheid. De oorzaken verschillen per soort dementie, maar in alle gevallen worden de hersenen onomkeerbaar aangetast. Is het geheugen aangetast, dan zal het geheugenverlies in de loop van de tijd steeds ernstiger worden. Je naaste met dementie vergeet niet alleen de naam van de eerder genoemde kennis, maar herkent die kennis op een gegeven moment helemaal niet meer. Langzaam maar zeker verdwijnt er steeds meer informatie uit haar geheugen. Die informatie is daarmee niet meer toegankelijk voor haar.

Je naaste verliest in haar geheugen in eerste instantie vooral nieuwe informatie. Later zal ze bijvoorbeeld steeds slechter kunnen onthouden welke dag het is. Ze kan verdwalen in een bekende omgeving en vergeet vertrouwde handelingen, zoals een boterham smeren of koffie zetten. Taalproblemen komen bij dementie vaak voor: je naaste vindt het steeds moeilijker om de juiste woorden te vinden en ze op de goede manier te gebruiken. Ook kan het gedrag veranderen: remmingen kunnen wegvallen en ze is misschien veel sneller boos of ongeduldig dan je van haar gewend was.

Je kunt ook het online seminar ‘Gewoon vergeetachtig of dementie’ van CZ bekijken. Hierin leggen een huisarts en specialist ook uit hoe zij een diagnose stellen.

Bron Alzheimer Nederland

Maakt u zich zorgen over uw geheugen of dat van iemand anders? Met de Geheugentest krijgt u in een paar minuten inzicht in de mate van vergeetachtigheid.

Start de Geheugentest hier en krijg direct een persoonlijke score met toelichting. Of ontvang de Geheugentest per e-mail om de vragen thuis rustig te lezen of te printen.

Wilt u na deze test een uitgebreide Alzheimertest of dementietest doen, dan kunt u bij uw huisarts terecht.

Bron Dementie.nl

Heeft je naaste de laatste tijd moeite met het vinden van de juiste namen en woorden? Of loopt ze naar de keuken en weet ze daar aangekomen niet meer wat ze wilde doen? Grote kans dat dit door vergeetachtigheid komt. Ouder worden en vergeetachtigheid horen bij elkaar. Groeiende geheugenproblemen kunnen echter ook een teken zijn van dementie. Twijfel je en wil je zekerheid?

Blijf niet rondlopen met je zorgen
Maak je je zorgen over het geheugen van je geliefde? Dan is het tijd om in actie te komen. De geheugentest voor een ander maken is een goed begin als je antwoorden zoekt op de vragen die je hebt.

De test bestaat uit zestien herkenbare voorbeelden gericht op het geheugen. Je beantwoordt de vragen zoals jij je naaste ervaart in vergelijking met tien jaar geleden. Op een schaal van ‘veel beter’ tot ‘veel slechter’ geef je aan hoe de situatie nu is. Aan het eind van de test krijg je een uitslag met een score. Die geeft aan of het geheugen achteruit gaat. Geeft de score achteruitgang aan, dan krijg je het advies om de huisarts te raadplegen. Doe dan hier de geheugentest.

De huisarts is de eerst aangewezen persoon op weg naar een diagnose. Die diagnose hoeft géén dementie te zijn. Bij geheugenproblemen met een andere oorzaak dan dementie, verdwijnen de klachten meestal na behandeling. Het is dus belangrijk een afspraak te maken bij de huisarts als de uitslag wijst op een serieuze achteruitgang van het geheugen.

Bron Dementie.nl

Er wordt veel onderzoek gedaan naar de oorzaken van dementie. Onderzoekers proberen antwoord te krijgen op de vraag welke factoren een rol spelen bij het ontstaan van dementie. Daarmee kunnen we dementie nog niet voorkomen. Maar de inzichten maken steeds duidelijker hoe je de kans op dementie kunt verkleinen.

Oorzaken dementie
Bij de oorzaken van dementie spelen verschillende risicofactoren een rol. De volgende dingen vergroten de kans op dementie:

• Roken;
• Weinig bewegen;
• Hoge bloeddruk;
• Diabetes (suikerziekte);
• Sterk overgewicht (obesitas);
• Slechte nierfunctie;
• Weinig mentale activiteit

Op de meeste van deze factoren heb je zelf invloed. Door gezond te leven, kun je dus de kans op dementie verkleinen.

Je maakt je zorgen en wilt deze samen met je naaste bespreken met de huisarts. Het is een eerste stap om te ontdekken wat er aan de hand is. Is het dementie of is het iets anders? We geven je een aantal tips waarmee jullie goed voorbereid het gesprek in kunnen gaan.

• Vraag een dubbel consult aan bij de huisarts. Voor dit gesprek is een enkel consult echt te kort en blijf je zitten met onbeantwoorde vragen. Als het kan, vraag dan of de huisarts een huisbezoek wil doen.
• Zet je zorgen op papier. Wat is er veranderd in het gedrag van je naaste en waarom maak je je daar zorgen over? Houd een dagboekje bij, als dat je helpt. Je aantekeningen zijn jouw geheugensteuntjes als je voorbeelden moet noemen die je naaste niet kan geven. Bekijk onze checklist voor een gesprek bij de huisarts.
• Bespreek je zorgen met familie, de thuiszorgmedewerker, wijkverpleegkundige of de AlzheimerTelefoon en vraag advies. Herkennen en bevestigen ze jouw zorgen? Voel je dan gesterkt in je zorgen en neem de bevindingen van de anderen mee in het gesprek met de huisarts.
• Geef je naaste de regie, want het gaat om haar. Zij heeft mogelijk een ernstige ziekte en is niet ‘gek’. Wees er alert op dat de huisarts daadwerkelijk met haar spreekt en niet over haar hoofd met jou het gesprek voert.
• Heeft je naaste de geheugentest gedaan? Print dan de uitslag en geef hem aan de huisarts. Het geeft hem duidelijkheid en inzicht in de veranderingen. Hij kan de resultaten met jullie bespreken.
• Heeft ze de geheugentest niet gemaakt, maak hem dan voor haar vanuit jouw perspectief. De vragen van de test helpen je duidelijkheid te krijgen in de veranderingen.
• Gaat je naaste bij de huisarts de signalen ontkennen of praat ze eromheen? Vermijd dan de strijd en discussie, want deze win je niet.
• Als je verwacht dat ze gaat ontkennen, kijk dan of je de huisarts alvast een keer kunt bellen zodat hij voorbereid is en in kan spelen op het gedrag van je naaste.
• Krabbelt je naaste terug en wil ze toch echt niet mee, neem dan iemand anders mee. Ga niet alleen het gesprek aan, want samen weet je altijd meer.

Het komt voor dat de huisarts in eerste instantie niet direct iets met de signalen doet. Misschien wil hij het nog even aankijken en jullie over een tijdje terugzien. Twijfel je en blijf je met een onbevredigd gevoel zitten, geef dan niet op. Lees de artikelen Twijfels over het oordeel van de arts en Een andere huisarts raadplegen en bereid je goed voor op de vervolgstappen.

Bron Dementie.nl

Een bezoek aan de huisarts kan een hoge drempel zijn voor iemand die daar misschien wel te horen krijgt dat ze dementie heeft. Maar voor iedereen is het uiteindelijk prettiger om te weten wat er aan de hand is, ook als het om iets anders blijkt te gaan dan dementie.

Jij bent overtuigd dat een bezoek aan de huisarts nodig is, maar hoe krijg je nu je naaste mee? We geven je praktische tips die je op ideeën kunnen brengen om haar met respect en begrip zover te krijgen. Uiteindelijk ken jij haar het beste en weet je voor welke argumenten ze gevoelig is.

• Combineer het bezoek aan de huisarts met een controlebezoek voor bijvoorbeeld hoge bloeddruk of een andere klacht. Informeer je huisarts vooraf en vraag om een dubbel consult voor extra tijd;
• Ga eerst zelf met de huisarts praten. Niets is zo moeilijk als je naaste afvallen in het bijzijn van de huisarts. Je naaste kan zich dan door jou verraden voelen;
• Bespreek je zorgen met de huisarts en vraag of hij je naaste uit wil nodigen voor een controlebezoek, bijvoorbeeld voor een vitaliteitscheck vanwege de leeftijd;
• Bespreek je zorgen met de huisarts en vraag hem langs te komen onder het mom ‘ik was toevallig in de buurt’;
• Doe een beroep op het medeleven van je naaste en vraag haar of ze wil mee gaan ter geruststelling, omdat je je zorgen maakt;
• Wees open en probeer zo je naaste te laten inzien dat sommige dingen anders zijn dan voorheen. Benoem zonder verwijt de gedragsveranderingen die je ziet en vergelijk het gedrag met hoe het was. Laat merken dat jij je zorgen maakt en graag duidelijkheid wilt;
• Wijs je naaste op het belang van een diagnose;

Misschien helpt het als je samen met je naaste de geheugentest voor jezelf doet. Dan beoordeelt zij de situaties in de test. Dat geeft jou houvast voor het gesprek.

Voor het stellen van de juiste diagnose is de medewerking van je naaste vereist. Je kunt haar niet dwingen, want ze heeft het recht om niet te willen weten dat ze een ziekte heeft. Als ze blijft weigeren kun je niet anders dan je daarbij neerleggen. Geef de moed niet op. Wellicht krijg je haar over een tijdje wel zover dat ze meewil. In de tussentijd kun je natuurlijk zelf naar de huisarts gaan om je zorgen te bespreken en advies te vragen.

In dit antwoord van huisarts Marieke Perry staan ook nog wat tips.

• Mocht een situatie echt heel zorgelijk zijn of uit de hand lopen (bijvoorbeeld omdat iemand alleen woont en hulp weigert), dan kan contact worden opgenomen met het Meldpunt Vangnet & Advies van de GGD Hollands Noorden. Ook bij twijfel.

U vindt hier een overzicht van onze informatie over dementie in andere talen voor migranten. Wilt u meer informatie over dementie in andere talen, kijk dan bij de websites van buitenlandse Alzheimer organisaties.

Turks

• Vader (of moeder) vergeet soms dingen… is dat erg?
• De Diagnose – Teşhis
• Eerste verschijnselen – İlk belirtiler
• Meest gestelde vragen – Demans hakkında sıkça sorulan sorular
• Vasculaire dementie – Vasküler Demans
• Wat is dementie? – Demans nedir?
• Wat moet ik regelen? – Neleri ayarlamam gerekli?
• Ziekte van Alzheimer – Alzheimer hastalığı

Brochure over diagnose dementie voor migranten
Ouderen met dementie en een migratieachtergrond krijgen minder vaak en later een diagnose. Daardoor krijgen ze vaak pas later hulp en ondersteuning. Een tekort aan informatie is één van de oorzaken hiervan. De naasten van deze ouderen hebben vaak veel vragen. Daarom hebben onderzoekers van het Alzheimer Centrum Erasmus MC en het landelijk expertisecentrum gezondheidsverschillen ‘Pharos’, een brochure ontwikkeld met deze informatie.

Handige tool voor migranten in het Turks, Arabisch en Nederlands: SignaLeren
Met SignaLeren is het mogelijk om dementie te herkennen. In tien korte filmpjes krijg je op een laagdrempelige manier een overzicht van de kenmerken van dementie. Na elk filmpje kun je als kijker aangeven in hoeverre de situatie herkenbaar is. Na 10 filmpjes krijg je een advies. Deze filmpjes  zijn beschikbaar in het Turks, Arabisch en Nederlands.

 Handige websites
Websites met informatie over dementie in veel talen
Websites van buitenlandse Alzheimer organisaties